Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Chủ đề: Văn xuôi chống Mỹ - Tiết 77: Những đứa con trong gia đình - Lê Đoàn Tuyết Hạnh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 12 - Chủ đề: Văn xuôi chống Mỹ - Tiết 77: Những đứa con trong gia đình - Lê Đoàn Tuyết Hạnh

1. CHỦ ĐỀ : VĂN XUÔI CHỐNG MỸ (Những đứa con trong gia đình - Nguyễn Thi)
2. - Tháng 5 năm 1962 , ông tình nguyện trở về miền Nam đánh giặc. Đổi bút danh thành Nguyễn Thi, là thành viên tích cực của lực lượng Văn nghệ Quân Giải phóng . - Năm 1968 ,theo một đơn vị pháo binh tham dự đợt tổng tiến công mùa xuân Mậu Thân , Nguyễn Thi đã anh dũng hi sinh ở mặt trận tại đường Minh Phụng – Quận 11 – Sài gòn . - Năm 2000 ông đã được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật . Sài Gòn mùa xuân 1968
3. - Nguyễn Thi viết được nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết Sau khi hi sinh, các sáng tác của ông được sưu tập và in trong Truyện và kí Nguyễn Thi, xuất bản năm 1978; Nguyễn Ngọc Tấn – Nguyễn Thi toàn tập (4 quyển) xuất bản năm1996. -Một số tác phẩm tiêu biểu: sgk
4. b. Tóm tắt Chuyện kể về hai chị em Chiến – Việt, những đứa con trong một gia đình có nhiều mất mát, đau thương: cha bị Pháp chặt đầu hồi chín năm, mẹ bị đại bác Mĩ bắn chết. Khi hai chị em Chiến – Việt trưởng thành, cả hai đều giành nhau tòng quân. Nhờ sự đồng tình của chú Năm, cả hai đều được nhập ngũ và ra trận. Trong trận đánh ác liệt tại một khu rừng cao su, Việt diệt được một xe bọc thép đầy Mĩ và sáu tên Mĩ lẻ nhưng anh cũng bị thương nặng, lạc đồng đội, một mình nằm lại chiến trường khi còn ngổn ngang dấu vết của đạn bom và chết chóc. Việt ngất đi, tỉnh lại nhiều lần. Mỗi lần tỉnh lại, Việt hồi tưởng về gia đình, về những người thân yêu như mẹ, Chú Năm, chị Chiến .
5. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 1. Tính cộng đồng trong tác phẩm Dòng sông CM của gia đình Việt: - Có mối thù sâu với Mĩ – Ngụy - Quyết tâm đánh giặc cứu nước - Tình cảm gia đình gắn bó sâu nặng với tình yêu nước -> Dòng sông CM của 1 gia đình đổ vào “biển lớn” = 100 con sông .được thể hiện qua:
6. 2. Các nhân vật a. Má Chiến Việt: +Người phụ nữ Nam Bộ: Vất vả cực nhọc -> bàn tay Yêu thương con -> thái độ của chị em Việt với má Mạnh mẽ, biết nén thương đau, là chỗ dựa tinh thần cho con cái: đòi đầu chồng / chết còn cầm cái trái cà-nông lép nóng hổi b. Chú Năm: + Hay kể sự tích gia đình = cuốn sổ = gia phả: chứng tích tội ác của bọn giặc; chiến công hiển hách của gia đình Việt + Ham sông, ham bến : chèo ghe mướn + Cương trực, giàu tình cảm: giọng hò, lời hò
7. *Việt: - Là thanh niên mới lớn (18t), rất hồn nhiên + Giành với chị + Vô tư khi chị bàn chuyện nhà (bắt đom đóm, dạ, cười khì, lăn ra ván ngủ) + Giấu chị + Mang theo ná thun khi vào chiến trường + Không sợ chết, không sợ giặc, nhưng lại sợ ma cụt đầu
8. * Chị Chiến: - Là cô gái mới lớn, tính khí còn nét trẻ con: + 19 tuổi + Hay giành với em + Thích làm duyên, làm dáng (đem theo gương soi, lược) - Là người chị biết nhường em, lo toan tháo vát: + Việt luôn chiếm phần hơn + Trước đêm lên đường tòng quân: thức lo bàn với Việt chuyện nhà sáng mai khiêng bàn thờ má -Tinh thần quyết tâm trả thù nhà đền nợ nước: + Không nhường đi bộ đội với Việt + Dặn dò Việt + Khẳng định lời thề” Nếu giặc còn thì tao mất”
9. * Đặc sắc trong xây dựng tình huống truyện: – Việt- một chiến sĩ giải phóng quân trẻ- trong một trận đánh, bị thương nặng, lạc đồng đội, phải nằm lại một mình trên chiến trường, nhiều lần ngất đi rồi tỉnh lại. – Chính trong những lần ngất đi rồi tỉnh lại, tất cả những gì thân thương nhất của gia đình Việt đã hiện về sống động, ấm áp trong dòng nội tâm của anh. Đây là một tình huống tâm trạng đã tạo sự vận hành cho mạch truyện qua cách trần thuật riêng theo dòng ý thức của nhân vật.
10. III. TỔNG KẾT Ghi nhớ (sgk)
11. 2. Biểu hiện cụ thể của cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm “Những đứa con trong gia đình”? => Trả lời: +Ý nghĩa nhan đề: Là 1 cảm hứng lãng mạn sâu sắc. Nhan đề câu chuyện nhấn mạnh mối quan hệ mật thiết giữa tình yêu gia đình và tình yêu quê hương đất nước của chị em Chiến-Việt. Nó là một thứ tình cảm thiêng liêng và vô cùng đáng quý của hai chị em. Đó cũng là một trong những động lực giúp chị em họ có thể đứng vững trong cuộc sống đầy gian khổ của thời kỳ bom đạn.
12. +Chị Chiến: Chiến rất yêu thương và chăm lo hết mực cho đứa em của minh là Việt. Trước ngày đi Chiến đã dặn dò Việt mọi thứ để Việt có thể chuẩn bị tốt. Chiến yêu gia đình, yêu đất nước và cũng yêu sự tự do. Chiến có niềm tin vào cách mạng, luôn lạc quan và tin tưởng rằng vào một ngày đó không xa chiến tranh sẽ kêt thúc trên mảnh đất quê hương.
13. => Qua tác phẩm, , Nguyễn Thi cũng kín đáo đề cập tới một vấn để có tính chất xã hội: Gia đình là yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình hình thành nhân cách. Những người con được giáo dục tốt trong giá đình sẽ trở thành những thành viên tích cực và hữu ích cho xã hội. Ở từng nhân vật đều có sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình và tình cảm yêu nước, yêu cách mạng, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc, thà hi sinh tất cả quyết giành độc lập tự do. Điều đó đã tạo nên sức mạnh to lớn của con dân tộc Việt Nam trong sự nghiệp chống Mĩ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.