SKKN Một số biện pháp giúp học sinh lớp Một học tốt môn Học vần - Năm học 2018-2019 - Lê Thị Ngọc Hà

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp giúp học sinh lớp Một học tốt môn Học vần - Năm học 2018-2019 - Lê Thị Ngọc Hà

1. học, dạy học giao tiếp, dạy học tích hợp, tích cực hóa các hoạt động học tập của học sinh nhằm thực hiện tốt các yêu cầu dạy kĩ năng sử dụng Tiếng Việt của học sinh ( nghe, nói, đọc, viết ) đặc biệt là phương pháp theo chủ động, sáng tạo của học sinh. Cụ thể cách đọc như sau : +Thao tác đọc ( tư thế, cách đọc sách vở, cách đưa mắt đọc, ) + Phát âm các âm, đánh vần thông thường và một vài vần khó . +Đọc trơn tiếng, từ, cụm từ, câu, nghỉ hơi ở chỗ có dấu câu. Điều đặc biệt đối với giáo viên tiểu học là phải rèn giọng nói chuẩn xác, phù hợp với từng âm, vần ( chẳng hạn như : r/d/gi; ch/tr; x/s; an/ang, ) hướng dẫn học sinh cách đọc, phát âm chuẩn xác, rèn cho học sinh phát huy tính tích cực ( đối với vần dễ đọc nên gọi các em đọc mẫu, gọi những em khác nhận xét, sau đó giáo viên chốt lại cách đọc đúng ). Đọc bài tại lớp là điều hết sức cần thiết đối với học sinh tiểu học ( đặc biệt là những học sinh chưa hoàn thành ). Vì đây là tiền đề cho học sinh đọc lưu loát sau này. Giáo viên cần hướng dẫn cách đọc, tạo không khí nhẹ nhàng, giúp học sinh đọc yếu mạnh dạn, tự tin hơn khi đọc bài. Để giờ dạy học vần được nhẹ nhàng đem lại hiệu quả cao, giáo viên cần phải thực hiện quy trình một cách linh hoạt. Cần chú trọng đến hình thức đọc cá nhân, toàn bộ học sinh trong lớp em nào cũng được đọc một lần ( riêng học sinh chưa hoàn thành thì đọc nhiều lần ). Ở bước đọc đồng thanh cũng không kém phần quan trọng vì giúp học sinh chưa hoàn thành đọc theo các bạn, từ đó biết cách đọc âm vần mới. Bên cạnh đó cần kết hợp thi đua theo tổ, dãy bàn, các em sẽ cố gắng đọc thuộc âm vần mới để được tuyên dương. Ngoài ra giáo viên còn phải chú ý khai thác nội dung tranh( ảnh), vật thật liên quan đến âm, vần, vừa được học nhằm khắc sâu trí nhớ của những em đọc yếu. Đặc biệt hơn nữa cần cho những em đọc yếu so sánh âm, vần đã học để khơi gợi kiến thức cũ, nhằm giúp các em nhớ lại kiến thức cũ và thuộc bài nhiều hơn. Tuy nhiên việc rèn cho học sinh đọc yếu không chỉ tập trung vào đọc âm vần mà rèn đọc trơn nhiều hơn để giúp học sinh đọc tốt hơn phần tập đọc ( vào đầu tuần 23 ở học kì II ) và học tốt các phân môn khác. 3.3.3.2. Hướng dẫn cách luyện viết. Dựa vào nét chữ đồng dạng với đầu nhóm, giáo viên cho học sinh tự rèn các chữ còn lại, chú ý nhắc học sinh rèn kĩ các nét cơ bản. *. Những điều kiện chuẩn bị cho việc luyện viết : Để rèn chữ viết cho học sinh, trước hết mỗi giáo viên cần đảm bảo những nguyên tắc, phương pháp, điều kiện cho việc luyện viết chữ đẹp. *.Về nguyên tắc: Đảm bảo sự phối hợp thống nhất các bộ phận trong cơ thể tham gia viết chữ. Khi viết, cùng một lúc nhiều bộ phận của cơ thể hoạt động với nhau. Các em phải nắm được tư thế ngồi, cách chọn bút, cách để vở, cách cầm bút khi viết. . - 9 -
2. * Chữ thường: có thể chia làm 4 nhóm Nhóm 1: Nhóm chữ có nét tương đồng là nét cong: o. ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q Nhóm 2: Nhóm chữ có nét tương đồng là nét khuyết trên và nét khuyết dưới: h, k, l, b, g, y. Nhóm 3: Nhóm chữ có nét tương đồng là nét hất (sổ) và nét móc: i, t, u, ư, p, n, m. Nhóm 4: Nhóm chữ có nét tương đồng là nét cong (khó),nét móc, nét có vòng xoắn: r, s, v, c, e, ê, x. Cần chú ý khi dạy các chữ thường là phân tích kĩ chữ đầu tiên của nhóm. Dựa vào nét chữ đồng dạng với đầu nhóm, giáo viên cho học sinh tự rèn các chữ còn lại, chú ý nhắc học sinh rèn kĩ các nét cơ bản. 3.3.4. Biện pháp 4: Một số quy ước khi dạy luyện viết. Muốn dạy luyện viết chữ đẹp điều quan trọng nhất là giáo viên cần phải quy ước cho học sinh nắm vững các đường kẻ và các nét cơ bản. Nét thẳng đứng: Nét cong phải: Nét thẳng ngang: Nét cong trái: Nét xiên phải: Nét cong kín: Nét xiên trái Nét khuyết trên: Nét móc trên: Nét khuyết dưới: Nét móc dưới: Nét móc hai đầu: Trình độ học sinh không đều nhau nên gặp khó khăn trong việc rèn các em học tập, đặc biệt là trong phần rèn chữ viết. - 11 -
3. 3.3.5. Biện pháp 5: Luyện viết bảng con, tập viết và vở ô li. *Quy ước đường kẻ bảng con. Để giúp học sinh viết bảng con đúng mẫu và đẹp trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong bảng con và trong vở tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy viết chữ. 1. Đường kẻ ngang trên Viết bảng con 2. Đường kẻ ngang giữa 3. Đường kẻ ngang 4. Đường kẻ ngang dưới Có những chữ cái viết thường cao hơn một đơn vị được xác định bằng đường kẻ ngang trên và đường kẻ ngang dưới: s, r, t. Có những chữ cái cao 2 đơn vị rưỡi được xác định bằng đường kẻ ngang trên, đường kẻ ngang giữa và đường kẻ ngang dưới: k, b, g, h, y. ☻Vở tập viết và vở ô li: Vở tập viết của các em đã có sẵn đường kẻ, giáo viên cần hướng dẫn để các em nắm được một số quy ước về cách gọi. Giúp học sinh củng cố, nhớ lại và nắm chắc các nét cơ bản: + Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Với một số kinh nghiệm bản thân cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: nếu học sinh viết nét cơ bản không đúng, không đẹp thì việc viết xấu, viết sai là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy tôi sẽ cũng cố lại cho các em cách viết các nét cơ bản. Chú ý điểm đặt bút, dừng bút. ● Chẳng hạn với nét khuyết trên, nét khuyết dưới là nét khuyết lưng thẳng, đầu nét tròn và hình giọt lệ có trong các chữ cái: b, l, h, g, y Học sinh viết sai thường mắc các lỗi sau: bị vuông đầu; bị gù lưng. Để viết đẹp nét khuyết cần chỉ rõ cho học sinh thấy điểm gặp nhau của nét khuyết trên và nét khuyết dưới. Đặc biệt cho học sinh luyện viết kĩ hai nét này. Chú ý luyện cho học viết hình giọt lệ, chữ viết các em sẽ tiến bộ rõ rệt. ● Với nét tròn, học sinh thường viết nét tròn quá cỡ, viết méo mó. Vậy muốn các em viết được nét tròn đẹp, giáo viên cần chỉ cho học sinh thấy: nét tròn đẹp có hình dáng tròn trịa nhưng thon nhỏ về hai đầu. Có thể dùng hình tượng quả trứng để ví với nét tròn đẹp. Cho học sinh sửa dần, giáo viên nhắc nhở kịp thời sẽ giúp các em có được nét tròn như mong muốn, có trong các chữ cái: o, a, d, p - 13 -
4. Với học sinh lớp Một, thường hiếu động, thiếu kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh. Viết từng dòng theo lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt với những em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi chấm điểm động viên, đồng thời tuyên dương trước lớp để các em khác nhìn vào noi theo. Việc củng cố bài của giáo viên cũng góp phần rất quan trọng để tạo hứng thú cho học sinh. Giáo viên tiến hành theo cách sau để thu hút học sinh đến với các giờ tập viết. + Cho học sinh nhận xét bài viết của bạn và bài viết của mình để các em nhận ra những điểm được và chưa được để sửa chữa. + Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu. + Tổ chức chơi một số trò chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh: Thi viết chữ đẹp, thi viết nhanh + Sau khi học sinh viết xong bài, giáo viên cần nhận xét ngay một số vở, sửa lỗi sai cho học sinh, tuyên dương những bài viết tốt. Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi cũng trực tiếp gặp gỡ phụ huynh của em đó trao đổi và cùng tìm ra hướng giải quyết hay thống nhất cách dạy nhằm giúp học sinh tiến bộ hơn. Việc làm này cùng với sự chỉ bảo của tôi ở trên lớp, mà những em viết xấu, viết ẩu ở lớp tôi hiện nay có tiến bộ nhiều hơn. ♣ Rèn kĩ năng trình bày: Để bài viết đẹp cần có sự trình bày đẹp, khoa học. Trình bày theo mẫu: Nên trình bày như trong vở tập viết. Học sinh có thể dựa vào mẫu để điều chỉnh cỡ chữ, khoảng cách để viết thẳng cột với mẫu. Nói tóm lại, rèn kỹ năng viết chữ phải đòi hỏi cả một quá trình. Vì vậy đòi hỏi học sinh phải kiên trì, cố gắng và có hứng thú luyện chữ. Chính vì vậy, giáo viên cần tạo môi trường thi đua, học hỏi, tạo không khí luyện viết chữ đẹp trong lớp bằng cách tuyên dương, động viên khuyến khích kịp thời. 3.3.6. Biện pháp 6: Dạy phân môn Học vần phải được kết hợp với các môn học khác. Để học sinh đọc đúng và viết đúng thì giáo viên phải kết hợp việc dạy- học với các môn học khác. Học sinh không chỉ đọc đúng, viết đúng mà cần phải đọc thành thạo, lưu loát, viết đúng mẫu, viết đẹp ở tất cả các loại vở. Muốn viết đẹp thì cần phải nắm được kĩ thuật viết. Muốn viết đúng, không sai thì cần phải đọc đúng, - 15 -
5. Kết quả từ đầu năm đến tháng 12 năm học 2018-2019: Tổng số Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành học sinh Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ 21 5 23,8% 13 61,9% 3 14,3% Với kết quả trên cho thấy việc áp dụng đúng phương pháp trong dạy học phần lớn đa số học sinh đều đạt kết quả tốt. V. Mức độ ảnh hưởng Trong thời gian nghiên cứu tôi nhận thấy sáng kiến này có thể áp dụng rộng rãi cho tất cả các giáo viên ở các trường tiểu học nói chung và giáo viên trường tiểu học “D” Châu Phong nói riêng nắm rõ những nguyên nhân dẫn đến việc các em chưa biết đọc, chưa biết viết với quyết tâm khắc phục tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đó để học sinh của chúng ta ngày một nắm vững và dễ dàng viết được tốt hơn. Khi các em đọc thông, viết thạo trong phân môn Học vần lớp Một, các em sẽ có đủ kiến thức hơn, có nhiều kĩ năng hơn để đọc, viết các phân môn khác ở lớp trên. VI. Kết luận. Không có phương pháp dạy học nào là tối ưu hay vạn năng, chỉ có lòng nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm của người giáo viên với nghề nghiệp là mang lại hiệu quả cao trong giảng dạy, là chìa khóa vàng tri thức để mở ra cho các em cánh cửa khoa học vì một ngày mai tươi sáng. Đó là vinh dự và trách nhiệm của người giáo viên. Để đạt được hiệu quả cao trong việc rèn đọc, viết cho học sinh ở phân môn Học vần thì người giáo viên phải nghiên cứu kĩ các phương pháp dạy học, các hình thức dạy học, các kĩ năng đọc đúng, viết đúng tạo điều kiện cho mỗi cá nhân học sinh bộc lộ và phát triển khả năng của mình. Để gặt hái được nhiều thành công trong quá trình rèn đọc, viết thì giáo viên cần rèn cho học sinh phải có lòng say mê và tinh thần quyết tâm rèn luyện để các em ngày càng đọc thông, viết thạo. Rèn đọc, viết cho học sinh lớp Một ở phân môn Học vần không thể nóng vội mà phải hết sức bình tĩnh, nhẹ nhàng, tỉ mỉ, kiên trì và chịu khó nhưng cũng rất cương quyết để hình thành cho các em một phương pháp tư duy độc lập. Đó là tư duy khoa học, tư duy sáng tạo, tư duy logic. Rèn cho các em đức tính cần cù, chịu khó, trong khi luyện đọc, viết. Trên đây là một số vấn đề mà tôi đã áp dụng trong việc dạy Học vần lớp Một, không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong các cấp lãnh đạo, các đồng - 17 -