Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Chủ đề: Nghị luận một vấn đề tư tưởng đạo lí

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Chủ đề: Nghị luận một vấn đề tư tưởng đạo lí

1. CHỦ ĐỀ NGHỊ LUẬN MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Đặc điểm, yêu cầu của bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí. - Cách làm bài nghi luận về một tư tưởng, đạo lí 2. Kĩ năng, KNS được gd trong bài: - Vận dụng kiến thức đã học để làm được bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí. II. Chuẩn bị: + HS: SGK, xem phát sóng đúng giờ 10h của truyền hình An Giang. + GV: chuẩn bị giáo án powerpoint, ghi hình. III. Tiến trình dạy: NGHỊ LUẬN MỘT VẤN ĐỀ VỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ HĐ1. Khởi động: - Lời chào. - Giới thiệu BM HĐ2. Hoạt động hình thành kiến thức: Chúng ta bắt đầu phần đầu tiên của bài học. I. Tìm hiểu về Nghị luận 1 VĐ về TTĐL? Đề 1. Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường”. từ câu truyện ngụ ngôn, bày tỏ tư tưởng về lối sống. Đề 2. Đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”. đề là một câu tục ngữ về lối sống đẹp của con người. Đề 3. Bàn về tranh giành và nhường nhịn. đây là vấn đề thuộc lối sống/hành động hay sự đấu tranh tư tưởng thường thấy trong mỗi cá nhân. Đề 4. Thời gian là vàng. Đề 5. Có chí thì nên. Đề 6. Bày tỏ ý kiến của em về tinh thần tự học. Đề 7. Lòng biết ơn thầy, cô giáo. đức tính tốt đẹp, chuẩn mực đạo đức xã hội quan trọng Đề 8. Suy nghĩ từ câu ca dao: “Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”. - Từ những đề vừa nêu các em có thể nhận ra: 1. Khái niệm : Nghị luận một vấn đề về tư tưởng đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống, của con người. 2. Điểm giống và khác nhau: + Giống : đều bàn về vấn đề tư tưởng đạo lí. + Khác : Đề 1-3-6-8 có mệnh lệnh đề còn lại không có mệnh lệnh. 1 | P a g e
2. 2. Dùng phép lập luận giải thích, chứng minh, phân tích để thuyết phục người đọc hiểu và có hành động đúng đắn./ Nêu được sự việc có vấn đề, phân tích đúng/sai/lợi/hại; nguyên nhân, có giải pháp, thuyết phục người đọc có tư tưởng, thái độ đúng đắn 3. Thường dùng nhiều lí lẽ/Thường dùng nhiều chứng cứ Chuyển ý Cách làm nghị Nghị luận 1 VĐ về TTĐL? II. CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ - Đề: Suy nghĩ về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”. - gồm 4 bước: (chiếu sơ đồ) 1.Tìm hiểu đề- tìm ý là bước đầu tiên giúp xác định đúng kiểu bài, tránh lạc đề. tìm tư liệu để tạo vốn phong phú cho bài viết. a.Tìm hiểu đề (đọc các bước) b. Tìm ý: để tìm được ý cho bài tập làm văn, các em thường sẽ lúng túng, chưa biết làm sao để có ý, cô chỉ cho các em chỉ cần đặt 4 kiểu câu hỏi sau: như thế nào? là gì? vì sao? rút ra được bài học gì? như vậy việc trả lời các câu hỏi đó sẽ định hình được nội dung cần cho bài văn của mình. 2. lập dàn bài : Đây là khâu quan trọng vì dàn bài như khung sườn vững chãi cho ngôi nhà. Dàn bài có rõ ràng, lđ đúng đắn, dẫn chứng có chính xác thì tạo tính thuyết phục cho nội dung vấn đề nghị luận. Trình bày hiệu ứng: a.MB. Giới thiệu vấn đề nghị luận: câu tục ngữ và tư tưởng chung của nó b.TB. - bước 1 Giải thích: nội dung câu tục ngữ - bước 2 Nhận định-đánh giá (bình luận) *Đánh giá: đúng/sai/ vì sao bàn luận *Bàn bạc, mở rộng: cá nhân, cộng đồng, thời đại *Liên hệ: thực tế bản thân, hành động, c. KB. Kết luận, tổng kết; tỏ ý khuyên bảo, hành động 3. Viết bài. *Viết mở bài. Thông thường đây là phần đầu tiên mà các em mất khá nhiều thời gian mới viết xong. Tuy đây là phần khá quan trọng, có thể ví nếu bài tập làm văn hoàn chỉnh là một cô gái xinh đẹp thì mở bài chính là gương mặt, mặt đẹp sẽ khiến cho người đối diện muốn nhìn, có thiện cảm và muốn tiếp chuyện. Mở bài có hay sẽ lôi cuốn người đọc sẽ đọc tiếp phần thân bài. và mở bài cũng không khó. có hiều cách để viết. Cô giới thiệu vài cách viết đơn giản sau cho các em. Cách 1. cái chung cái riêng nội dung NL Cách 2 thực tế đạo lí nội dung NL Cách 3. nêu vấn đề đối lập với nội dung cần nghị luận giới thiệu đạo lí nội dung NL. 3 | P a g e
3. +Ngày cả dân tộc ta hướng về quốc tổ: Giỗ tổ Hùng Vương là quốc lễ: “Dù ai đi ngược về xuôi, nhớ ngày giỗ tổ mùng 10/3” Dẫn chứng: toàn diện, phổ biến, trình tự hợp lí. Sau TB. Viết kết bài: tuy có nhiều cách để viết nhưng 2 cách sau có thể xem là phổ biến. Cách1. cách 2: (chiếu - đọc ) Và bước thứ 4. Phần mà các em hay bỏ qua, thì cô nhấn mạnh, đây là bước không nên quên mà cần có sự kiểm tra. Giống như tạo xong 1 tác phẩm, có thể xem bài văn chính là đứa con tinh thần. Đọc lại để phát hiện ra chỗ chưa hay, chưa đúng, chưa đẹp mà gọt dũa cho hài hòa. *Tóm lại đây là sơ đồ cách làm bài. Đọc theo hiệu ứng trình chiếu. HĐ 3. Luyện Tập: Từ nội dung đã tìm hiểu về NL TTĐL, cách làm bài. Các em có thể giải quyết tốt được yêu cầu bài tập sau: III. LUYỆN TẬP Đọc kĩ đề, tìm ý và lập dàn bài cho đề bài sau Đề. Bàn về tranh giành và nhường nhịn. 1. Tìm hiểu đề: + kiểu bài: NL TTĐL + Nội dung: đạo lí tranh giành, nhường nhịn + Tư liệu: : Hiểu về lối sống/ đạo lí được nêu, thực tế cuộc sống, sách, phương tiện truyền thông, 2. Dàn bài chung: MB: Giới thiệu về tư tưởng đạo lí “tranh giành và nhường nhịn” TB: Nhận định – đánh giá (bình luận) + Giải thích (Tranh giành và nhường nhịn là gì?) + Khẳng định vấn đề: tranh giành đúng? Hay nhường nhịn mới đúng? + Vì sao? dẫn chứng về lợi/hại của tranh giành và nhường nhịn. + Bài học? Học cách nhường nhịn nhưng cũng biết tranh giành vì điều đúng đắn. KB: Khẳng định, tỏ ý khuyên nhủ, hành động. HĐ 4. Hướng dẫn tự học ở nhà Chuẩn bị bài mới: Nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích + Đọc kĩ các đề bài SGK tr 64-65 5 | P a g e